Hej hej, på gensyn, vi ses: Er is geen gebrek aan verschillende manieren om iemand in het Deens te begroeten, maar wat moet je doen als het tijd is om afscheid te nemen?
Zoals op DenemarkenVakantieland.nl beschreven, zijn er een heleboel manieren waarop je ‘hallo’ kunt zeggen tegen iemand in het Deens, waaronder hej, misschien wel het makkelijkste woord om uit te spreken in de hele taal.
Zijn de opties even talrijk als je afscheid neemt?
We beginnen met hej zelf, want geloof het of niet, je kunt hej zeggen en ‘vaarwel’ bedoelen, ook al betekent het eigenlijk ‘hallo’.
Je hebt misschien het gevoel dat je een imitatie van Paul McCartney doet met “Hello, Goodbye”, maar het is oké om ‘hallo’ te zeggen als iemand anders ‘vaarwel’ zegt. Dat komt omdat de hej in deze situatie geen gewone hej is, maar een samentrekking van hej hej, wat eigenlijk ‘vaarwel’ betekent. (Om het nog verwarrender te maken: Denen zeggen soms ook hej hej als ze ‘hallo’ bedoelen… maar laten we daar niet op ingaan).
Hej hej is waarschijnlijk de meest gebruikelijke manier om ‘vaarwel’ te zeggen en het is zeker de meest veelzijdige. Als je het wat formeler of definitiever wilt maken, is farvel of ‘vaarwel’ een uitstekende keuze.
Dit woord klinkt in het Deens niet zo ouderwets en ridderlijk als in het Nederlands. Je kunt het zeggen als je beleefd gezelschap achterlaat aan het einde van een familie-evenement of etentje, als je het kantoor verlaat voor de dag, of als je afscheid neemt van een of meer mensen die je een tijdje niet verwacht te zien. In veel van deze situaties is hej hej echter net zo toereikend.
Als het laat op de dag is, kan godnat (goedenacht) farvel vervangen.
Aan de andere kant van de formaliteitsschaal is vi ses of ‘tot ziens’ de manier waarop de meeste jongere mensen afscheid nemen van hun vrienden, vooral als ze ze later weer zullen zien. Dat kan later op dezelfde dag of in dezelfde week zijn, maar in beide gevallen wanneer je die persoon waarschijnlijk regelmatig ziet. Het is vergelijkbaar met het Spaanse hasta luego.
Het kan ook specifieker worden gemaakt als je dat wilt en als je zekerder bent over het tijdstip van je volgende ontmoeting: vi ses senere (tot later), vi ses i morgen (tot morgen) en vi ses i aften (tot vanavond) zijn slechts drie voorbeelden hiervan.
Je kunt het ook inkorten tot een afgekapte ses!, waarbij je het voornaamwoord vi to context weglaat en zo een waardevolle fractie van een seconde afsnoept.
På gensyn is een charmante manier om te zeggen ‘tot we elkaar weerzien’, vergelijkbaar met het Duitse auf Wiedersehen. Je kunt het woord gensyn ook tegenkomen in de uitdrukking dejligt gensyn of ‘(wat een) geweldige reünie’. Mensen zeggen dit meestal als ze oude liedjes, voorwerpen of andere dingen uit hun verleden tegenkomen waar ze misschien al jaren niet meer aan hebben gedacht, maar die aangename herinneringen oproepen. På gensyn zeggen betekent niet per se dat het jaren duurt tot jullie volgende ontmoeting – hoewel het misschien nog wel even duurt – maar het geeft wel aan dat je gelooft dat de gelegenheid aangenaam zal zijn.
Wat als je aan de telefoon bent? Denen hangen niet op zonder afscheid te nemen (wie doet dat wel?), maar ze uiten het misschien anders dan in een persoonlijk gesprek.
Dit betekent hoogstwaarschijnlijk een vi snakkes ved of het iets stijvere vi tales ved (beide ‘tot ziens’) aan het einde van het gesprek, soms afgerond met een korte hej voordat het gesprek eindigt. Minder vaak krijg je vi høres ved, wat betekent ‘we horen elkaar snel’, maar het dient in wezen hetzelfde doel als de andere twee vormen.
Tak voor i dag of soms tak voor nu is een zeer populaire en gebruikelijke manier om afscheid te nemen in het Deens, omdat het een ‘bedankt’ in je afscheidsgroet afsluit. Zeg tak voor i dag als je een verjaardagsfeestje, bevestiging of paaslunch verlaat, of zelfs je werkplek als je collega’s of superieuren nog aan hun bureau zitten, en je waardering voor de gelegenheid (of de inspanningen van je collega’s) zal niet onopgemerkt blijven.
Soms voel je misschien de behoefte om een hej of een vi ses i morgen te laten vallen na de tak voor i dag, gewoon om te onderstrepen dat je nu echt weggaat.
Tot slot komen we bij mojn mojn, ook wel gespeld als moin moin. Je moet in Zuid-Jutland zijn om deze te gebruiken, waar het lokale dialect hej vervangt door mojn in zowel de ‘hallo’- als de ’tot ziens’-versie (hoewel je nog steeds hej kunt zeggen als je dat wilt). Mojn is onderdeel van de regionale identiteit van Zuid-Jutland, dus door het op de juiste manier te gebruiken, kun je laten zien dat je de lokale cultuur waardeert.
Zijn er Deense afscheidswoorden die we niet in onze lijst hebben opgenomen? Welke zijn jouw favorieten? Laat het ons weten in de reacties.