Thema’s > Taal

De nationale taal van Denemarken is Deens ( Dansk ), een Scandinavische taal die zijn wortels heeft in het Oudnoors. Om deze reden lijkt het moderne Deens op het Noorse Bokmål en enigszins op het Zweeds, en is het tot op zekere hoogte begrijpelijk voor sprekers van die talen, vooral in geschreven vorm. Het geluid ervan wordt echter meer beïnvloed door de keelklank van de Duitse taal dan door de zangerige talen in het noorden, en het begrijpen van gesproken Deens kan moeilijker zijn voor degenen die alleen Zweeds of Noors spreken.

Het Deens behoort tot de Scandinavische groep van Germaanse talen. Het aantal Deens sprekenden wordt wereldwijd geschat op 6 miljoen. Buiten de 5,5 miljoen sprekers in Denemarken zijn dat bewoners van (voormalige) Deense rijksdelen en geëmigreerde Denen. Groenland en de Færöer eilanden zijn als autonome rijksdelen formeel nog onderdeel van het Deense koninkrijk. Daarom valt de taal er op scholen onder het verplichte lespakket. Voor de meeste van de 57.000 Groenlanders is Deens de 2e taal en zo’n 6000 ervan zijn etnische Denen. Hetzelfde geldt voor een flink deel van de 75.000 oorspronkelijke inwoners van de Færöer eilanden tussen IJsland en Schotland (Færøerne in het Deens). Van hen wonen zo’n 25.000 in Denemarken en op de eilanden zelf wonen rond 3000 etnische Denen. Alleen hier is Deens nog de 2e officiële voertaal. Een deel van het Duitse Sleeswijk was lang Deens. Er wonen niet ver van de grens nog zo’n 50.000 etnische Denen waarvan een deel de taal nog spreekt. Ook kent Sleeswijk-Holstein dialecten met Deense invloeden. Op Groenland en in Duitsland is Deens een erkende minderhedentaal. IJsland viel tot 1944 onder het Deense koninkrijk en tot in 1999 was Deens op de IJslandse basisscholen verplicht.

Denen waarderen en bewonderen pogingen om Deens te leren over het algemeen, maar het is gebruikelijk dat ze in het Engels reageren als iemand Deens probeert te spreken. Voel u hierdoor niet gedemotiveerd of in de steek gelaten, want de Denen zijn zelden van plan uw inspanningen teniet te doen.

In Denemarken zelf kunnen lang niet alle mensen elkaar even gemakkelijk verstaan; de vele dialecten lopen sterk uiteen. Dat is een erfenis uit de tijd dat het verkeer tussen de Deense eilanden en Jutland moeilijker was dan tegenwoordig en de Denen in geïsoleerde dorpsgemeenschappen leefden waar zich al snel een eigen dialect ontwikkelde.

Engels wordt veel gesproken in Denemarken en veel Denen (80-90% van de bevolking) spreken de taal vloeiend; het is voor Denen verplicht om vanaf jonge leeftijd Engels op school te leren. De Denen spreken meer buitenlandse talen dan de meeste Europese volkeren. 93% van de bevolking ziet het spreken van een vreemde taal noodzakelijk voor hun carrière.

Een aanzienlijk aantal Denen heeft een goede kennis van het Duits , en dit wordt op grote schaal gevolgd op Deense scholen. Het wordt veel gesproken in Zuid-Jutland, waar het is aangewezen als minderheidstaal.

Faeröers is de officiële taal van de Faeröer .

Groenlands is de officiële taal van Groenland .

Vier mythes over de Deense taal

Dus, je wilt Deens leren? Om je te helpen zeker te weten waar je aan begint, hebben we gekeken naar de meest voorkomende mythes over de taal en waarom ze niet waar zijn.

1. Het is uitwisselbaar met de Scandinavische talen

De Deense taal kan worden verkocht als een soort ‘koop er één, krijg er twee gratis’-aanbieding. Veel leerlingen worden verleid tot een cursus Deens met de belofte dat ze door Scandinavië kunnen reizen, Deens kunnen spreken en door zowel Zweden als Noren begrepen kunnen worden.

Helaas is dat niet helemaal waar, ondanks wat het Zweeds-Deense misdaaddrama The Bridge je wil laten geloven. Zelfs geboren Denen zouden wel eens Engels kunnen gaan spreken met hun buren om misverstanden te voorkomen.

Noors lijkt meer op Deens dan op Zweeds, vooral in geschreven vorm, waar veel gemeenschappelijke woordenschat en letters voorkomen, zoals de ø, die in het Zweeds ö is. Dit komt doordat Noorwegen tussen de 14e en 19e eeuw deel uitmaakte van het Deense koninkrijk en alles wat officieel was in het Deens moest worden geschreven. De gesproken taal klinkt echter niet hetzelfde. Noors lijkt qua uitspraak eigenlijk meer op Zweeds, ondanks dat de woorden anders zijn.

Tweetalige gesprekken kunnen werken, als beide partijen eraan denken om langzaam en duidelijk te spreken. Maar voor de meeste Engelstalige mensen die nog bezig zijn met het leren van Deens, of die weinig tot geen ervaring hebben met de buurtalen, zal het in Noorwegen of Zweden veel makkelijker zijn om het bij Engels te houden.

2. Het is een van de moeilijkste talen ter wereld

Deens staat, vanwege de vele klinkers, onder nieuwkomers in Denemarken bekend als een van de moeilijkste talen ter wereld om te leren.

Het Foreign Service Institute rangschikt Deens echter als een “Categorie 1”-taal in termen van de hoeveelheid tijd die Engelstaligen nodig hebben om het te leren – niet anders dan Frans, Italiaans of Spaans, maar gemakkelijker dan Duits en niet-Europese talen.

Kasper Boye, universitair hoofddocent aan de faculteit Noordse studies en taalkunde van de Universiteit van Kopenhagen , vertelde dat er vier factoren zijn waarmee je rekening moet houden bij het leren van een taal.

1. De grammaticale of fonologische nabijheid van de taal die geleerd wordt met de eigen taal.
2. Motivatie om een ​​nieuwe taal te leren.
3. Het vermogen of talent om een ​​taal te leren (ook wel sprogøre genoemd , letterlijk ‘oor voor taal’ in het Deens).
4. De hoeveelheid werk die in het leren gestoken wordt.

Wat Deens bijzonder en daardoor voor velen moeilijker te spreken maakt, is het aantal klinkers.

Terwijl ongeveer 50 procent van de 6-7000 bestaande talen in de wereld vijf klinkers heeft en het Engels er ongeveer tien heeft – wat al heel wat is – heeft het Deens er volgens een conservatieve analyse 20 en volgens een minder conservatieve analyse maar liefst 30 klinkers.

Maar dat maakt het niet onmogelijk om te leren, noch de moeilijkste taal ter wereld. Het kost gewoon veel geduld om op spreekniveau te komen.

3. Sommige woorden zijn gewoon onvertaalbaar

We denken aan pålæg , altså , overskud , sympatisk , jo , træls en natuurlijk hygge.

Maar het hangt er allemaal vanaf hoe je over het concept van onvertaalbare woorden denkt.

Deze woorden hebben geen exacte vertaling in één woord in het Engels, maar er zijn genoeg equivalenten in andere talen. Het Zweedse mysig en het Duitse gemütlich lijken bijvoorbeeld erg op hygge, evenals het Nederlandse gezellig.

En het is niet alleen de Deense taal waar sommige woorden niet direct vertaald kunnen worden. Duits heeft bijvoorbeeld een behoorlijk aantal woorden die onmogelijk te vertalen zijn .

Het gaat ook om context. Als je “koffie” zegt, denken Denen misschien meteen aan Americano, Italianen denken aan espresso en Britten denken misschien aan koffie met melk. Als je “stad” zegt, zal de omvang van de bevolking waaraan je denkt verschillen, afhankelijk van de cultuur van de spreker.

De betekenis van bijvoeglijke naamwoorden als “beleefd” of “punctueel” verschilt ook per spreker en cultuur. Hetzelfde geldt voor voorzetsels: på betekent doorgaans “op” maar kan, afhankelijk van de context, ook “in” en “naar” betekenen.

Zelfs de meest simpele woorden kunnen voor verschillende mensen een verschillende betekenis hebben, en verschillende culturele contexten voegen daar nog een extra dimensie aan toe.

4. Deens is geen mooie taal

In het Deens worden de woorden ingekort, de medeklinkers verzacht en de uitgangen bijna ingeslikt. En dan is er nog de glottisslag, woorden met stød. Dit leidt tot de beroemde uitdrukking dat Deens klinkt alsof er een aardappel in je keel zit.

Het is waar dat Deens niet tot de Romaanse talen behoort, zoals Frans of Italiaans, maar het heeft wel zijn eigen charme.

Eén daarvan is dat de Deense taal veel woorden heeft die meerdere betekenissen hebben, zoals “dør”. Je kunt het gebruiken om “deur” of “doodgaan” te duiden: “ Den dør vil ikke åbne ” (die deur gaat niet open) versus “ personen i filmen dør ” (de persoon in de film sterft).

Dan zijn er nog woorden die heel letterlijk zijn. Brusebad , wat ‘sproeibad’ betekent voor douche; køleskab , wat ‘koelkast’ betekent voor koelkast; flyvemaskine , wat ‘vliegmachine’ betekent voor vliegtuig; græsslåmaskine, wat ‘gras-slaande machine’ betekent voor grasmaaier en sporvognsskinneskidtskraber , wat ’tramwagon-spoorvuilschraper’ betekent voor iemand die tramrails schoonmaakt.

En nu wat vakantiedeens

Buitenlandse televisieprogramma’s en films worden vrijwel altijd in de originele taal vertoond met Deense ondertiteling. Alleen kinderprogramma’s worden in het Deens nagesynchroniseerd, dus TV kijken gaat lukken met buitenlandse films.

Het Deens is een taal die, als je iedereen Deens tegen je laat praten, binnen een paar maanden best te leren is. Hoewel de uitspraak soms lastig is, is de grammatica vrij simpel en erg consequent. Het Deense alfabet heeft, in tegenstelling tot de 26 letters die we in Nederland gewent zijn, 29 letters. Het Nederlandse alfabet is aangevuld met de tekens å, æ, en ø. Daardoor is het Deense alfabet:

a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z æ ø å
A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Æ Ø Å

Een paar Deense woorden:

Aankomst = Ankomst.
Bedankt = Tak
Dag (bij afscheid) = Farvel.
Dank U = Tak.
Goedemorgen = Godmorgen.
Goedenavond = Godaften
Goedendag = Goddag
Goedenacht = Godnat
Gestoomd = Dampet.
Ik heet… = Jeg hedder….
Ik hou van je = Jeg elsker dig
Ja = Ja.
Lunch = Frokost.
Nee = Nej.
Prettige kerstdagen en een gelukkig nieuwjaar = Glædelig jul og godt Prettige verjaardag = Tillykke med fødselsdagen
Tentoonstelling = Udstilling.
Uitgang = Udgang.
Welkom = Velkommen
nytår

Tellen tot tien in het Deens:

1 = en / et
2 = to
3 = tre
4 = fire
5 = fem
6 = seks
7 = syv
8 = otte
9 = ni
10 = ti

Dagen van de week:

maandag = mandag
dinsdag = tirsdag
woensdag = onsdag
donderdag = torsdag
vrijdag = fredag
zaterdag = lørdag
zondag = søndag

Maanden van het jaar:

januari = januar
februari = februar
maart = marts
april = april
mei = maj
juni = juni
juli = juli
augustus = august
september = september
oktober = oktober
november = november
december = december

Links

Verder oefenen in de Deense taal (soms met audio):
http://linguanaut.com/english_danish.htm
http://www.bbc.co.uk/languages/other/quickfix/danish.shtml
https://www.speakdanish.dk/en/introduction/index.php
http://goscandinavia.about.com/od/knowledgesafety/a/danphrases.htm
http://www.101languages.net/danish/basics.html
http://www.denmarkfacts.com/learn_danish_online.html