Wanneer de zon haar hoogste punt bereikt en de dagen op hun langst zijn, barst in Denemarken een eeuwenoude traditie los: Sankt Hans Aften, oftewel midzomeravond. Op 23 juni verzamelen Denen zich massaal rond vreugdevuren aan stranden, meren en in parken om de zomer te verwelkomen en symbolisch het kwaad te verdrijven. Maar wat is de oorsprong van dit feest, en hoe wordt het vandaag de dag gevierd?

Historische wortels: van heidens ritueel tot christelijke viering

Sankt Hans is vernoemd naar Johannes de Doper, wiens geboortedag op 24 juni valt. In de 7e eeuw werd het midzomerfeest door christelijke geestelijken gekoppeld aan deze heilige, waarmee het een religieuze betekenis kreeg. Maar de oorsprong reikt verder terug: in de tijd van de Vikingen werd midzomer gevierd met rituelen rond geneeskrachtige bronnen en het plukken van kruiden. Vuur speelde een centrale rol in het verdrijven van boze geesten en het beschermen van mens en natuur.

Tot 1770 was Sankt Hans een officiële feestdag in Denemarken. Hoewel de religieuze betekenis inmiddels grotendeels is vervaagd, leeft de traditie voort in een seculiere, feestelijke vorm.

De heks op het vuur: een controversieel symbool

Een opvallend element van Sankt Hans is het verbranden van een heksenpop bovenop het vreugdevuur. Deze traditie ontstond pas in de 1920s en verwijst naar de heksenverbrandingen uit de 16e en 17e eeuw. Volgens de folklore vliegt de heks bij het verbranden naar Bloksbjerg in Duitsland, een mythische verzamelplaats voor heksen.

Hoewel sommigen deze symboliek als ongepast beschouwen, blijft het een vast onderdeel van veel vieringen. In sommige gemeenschappen wordt de heks vervangen door een neutraal figuur of helemaal weggelaten.

Hoe vieren Denen Sankt Hans vandaag?

De moderne Sankt Hans Aften draait om gezelligheid, samenzijn en traditie. Typische elementen zijn:

• Vreugdevuren: vaak aan het water, met uitzicht op de zonsondergang
• Båltale: een korte toespraak door een lokale spreker of politicus
• Midsommervisen: het patriottische lied Vi elsker vort land, geschreven door Holger Drachmann in 18855
• Picknicks en barbecue: families nemen dekens, eten en drank mee
• Snobrød: kinderen roosteren deeg op een stok boven het vuur

In steden als Kopenhagen, Aarhus en Aalborg worden grote publieke evenementen georganiseerd met muziek, dans en activiteiten voor jong en oud.

Praktische tips voor bezoekers

Wil je Sankt Hans zelf meemaken? Dan zijn dit handige tips:

• Kom op tijd: populaire locaties zoals stranden en parken raken snel vol
• Check lokale agenda’s: gemeenten publiceren vaak een overzicht van bonfire-locaties
• Leer het lied: Midsommervisen wordt vrijwel overal gezongen
• Respecteer de natuur: laat geen afval achter en houd afstand tot het vuur

Bronnen

• IsGeschiedenis – Oorsprong van het midzomerfeest
• Nationalmuseet – Wie was Sankt Hans?
• Scandinavia Standard – Tradities rond Sankt Hans Aften
• OpdagDanmark – Overzicht van Sankt Hans evenementen
• Your Danish Life – Sankt Hans uitgelegd
• My New Danish Life – Persoonlijke ervaringen met Sankt Hans

Sankt Hans is meer dan een feest: het is een levend cultureel erfgoed dat Denemarken verbindt met zijn heidense verleden, christelijke tradities en moderne gemeenschapszin. Of je nu meezingt rond het vuur of gewoon geniet van de lange zomeravond, Sankt Hans laat zien hoe traditie en gezelligheid hand in hand gaan.

Bronnen:

• isgeschiedenis.nl Oorsprong van het Midzomerfeest
• natmus.dk Sankt Hans – hvem var han? – Nationalmuseet
• scandinaviastandard.com Sankt Hans Aften Traditions in Denmark
• www.yourdanishlife.dk Sankt Hans – on a long Danish summer evening a beautiful tradition
• mynewdanishlife.com
• Sankt Hans Aften (St. John’s Eve): Denmark’s Midsummer Celebration
• mynewdanishlife.com
• 7
• www.opdagdanmark.dk
• Sankt Hans Bål 2025 – Få overblikket her – opdagdanmark.dk
• www.opdagdanmark.dk